หนึ่งในโรคติดเชื้อทางเดินหายใจที่มักระบาดในเด็กเล็ก โดยเฉพาะในช่วงฤดูฝนและต้นฤดูหนาว คือ โรค RSV ซึ่งหลายคนอาจเคยได้ยินชื่อแต่ยังไม่รู้ว่ามันอันตรายแค่ไหน เกิดจากสาเหตุใด และสามารถป้องกันได้หรือไม่ บทความนี้จะอธิบายอย่างละเอียด เพื่อให้คุณเข้าใจและดูแลคนในครอบครัวได้อย่างถูกต้อง
RSV คืออะไร
RSV ย่อมาจาก Respiratory Syncytial Virus เป็นไวรัสที่ก่อให้เกิดการติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจ พบได้ทั้งในเด็กและผู้ใหญ่ แต่จะมีความรุนแรงเป็นพิเศษในเด็กเล็กอายุต่ำกว่า 5 ปี โดยเฉพาะทารกอายุต่ำกว่า 2 ปี และผู้สูงอายุที่มีโรคประจำตัว
โรค RSV เกิดจากอะไร
ต้นเหตุของโรคคือการติดเชื้อไวรัส RSV ซึ่งแพร่กระจายได้ง่ายจากคนสู่คน
- ติดต่อผ่านละอองน้ำมูก น้ำลาย ไอ หรือจาม
- สัมผัสโดยตรงกับผู้ป่วย เช่น การกอด หอม หรือการจับมือ
- สัมผัสสิ่งของที่มีเชื้อ เช่น ของเล่น ลูกบิดประตู แล้วนำมาสัมผัสปาก จมูก หรือตา
เมื่อเชื้อเข้าสู่ร่างกาย มักไปทำลายเซลล์เยื่อบุทางเดินหายใจ ทำให้เกิดอาการไอ มีเสมหะ น้ำมูกไหล และในเด็กเล็กอาจลุกลามจนเกิดภาวะหลอดลมฝอยอักเสบหรือปอดอักเสบ
อาการของโรค RSV
- น้ำมูกไหล คัดจมูก
- ไอ มีเสมหะ หายใจเสียงดัง
- ไข้ต่ำถึงสูง ขึ้นอยู่กับความรุนแรงของการติดเชื้อ
- หายใจหอบ เร็ว หรือหน้าอกบุ๋ม โดยเฉพาะในเด็กเล็ก
- เบื่ออาหาร อาเจียน หรือซึม
อาการมักคล้ายไข้หวัดทั่วไป แต่สิ่งที่ทำให้ RSV แตกต่างคือ ความเสี่ยงที่จะลุกลามจนทำให้หายใจลำบากในเด็กเล็ก
ใครที่มีความเสี่ยงสูง
- เด็กทารกอายุต่ำกว่า 2 ปี
- ผู้ที่คลอดก่อนกำหนด
- เด็กที่มีโรคหัวใจ โรคปอด หรือภูมิคุ้มกันบกพร่อง
- ผู้สูงอายุที่มีโรคประจำตัว เช่น โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง เบาหวาน หรือโรคหัวใจ
วิธีป้องกันโรค RSV
แม้ในปัจจุบันยังไม่มียาที่ใช้รักษาไวรัส RSV โดยตรง แต่เราสามารถป้องกันการติดเชื้อได้ด้วยการดูแลสุขอนามัยและพฤติกรรมในชีวิตประจำวัน
- ล้างมือบ่อยๆ ด้วยสบู่และน้ำสะอาดอย่างน้อย 20 วินาที
- สวมหน้ากากอนามัย เมื่ออยู่ในที่แออัดหรือใกล้ชิดผู้ป่วยทางเดินหายใจ
- ทำความสะอาดสิ่งของและของเล่นเด็ก อย่างสม่ำเสมอ
- หลีกเลี่ยงการพาเด็กเล็กไปในที่คนพลุกพล่าน โดยเฉพาะช่วงที่มีการระบาด
- สอนเด็กไม่ใช้ของส่วนตัวร่วมกับผู้อื่น เช่น แก้วน้ำ ช้อนส้อม ผ้าเช็ดหน้า
- เสริมภูมิคุ้มกัน ด้วยอาหารที่มีประโยชน์ พักผ่อนเพียงพอ และออกกำลังกายสม่ำเสมอ
- สำหรับเด็กกลุ่มเสี่ยงสูง บางกรณีแพทย์อาจแนะนำการฉีดยาป้องกัน RSV เฉพาะทาง ซึ่งจะช่วยลดความรุนแรงของโรคได้
สรุป
โรค RSV เกิดจากเชื้อไวรัสทางเดินหายใจที่แพร่กระจายง่ายและอาจมีความรุนแรง โดยเฉพาะในเด็กเล็กและผู้สูงอายุ แม้จะยังไม่มียารักษาเฉพาะ แต่สามารถป้องกันได้ด้วยการรักษาสุขอนามัย ลดการสัมผัสเชื้อ และเสริมสร้างภูมิคุ้มกันร่างกาย การเฝ้าระวังและป้องกันอย่างถูกวิธีจะช่วยลดความเสี่ยงและความรุนแรงของโรคนี้ได้อย่างมาก